Podczas prac remontowych w kościele pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Zamościu – największym siedemnastowiecznym kościele w Pierwszej Rzeczypospolitej – natrafiono niespodziewanie na interesujące znalezisko. Na poddaszu odnaleziono ukrytą w drewnianym poszyciu ścian dokumentację
Odnalezione materiały należały do Komunalnej Kasy Oszczędności w Zamościu funkcjonującej w latach 1927–1950. Działalność tej instytucji, podległej starostwu powiatowemu, skupiała się głównie na przyjmowaniu depozytów gotówkowych od ludności (członków Kasy) i udzielaniu kredytów.
Odnaleziona dokumentacja pochodzi z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Ukryto ją w gmachu kościoła prawdopodobnie podczas II wojny światowej, aby nie została przejęta przez Niemców. Znalezisko zawiera m.in. kilkaset książeczek wkładowych, korespondencję prowadzoną z członkami Kasy, przedsiębiorstwami oraz instytucjami finansowymi, druki umów, polis i upoważnień, afisze, ulotki i druki reklamowe.
Proboszcz i gwardian klasztoru Franciszkanów O. Andrzej Zalewski zdecydował o przekazaniu dokumentacji do Archiwum Państwowego w Zamościu, gdzie uzupełni istniejący już zasób dotyczący Komunalnej Kasy Oszczędności w Zamościu (zespół nr 88/158/0). Przekazanie odnalezionych materiałów do Archiwum Państwowego w Zamościu było możliwe dzięki zaangażowaniu i nieocenionej pomocy Pana Adama Gąsianowskiego z Muzeum Starej Fotografii w Zamościu.
Ze względu na zły stan zachowania dokumentacji, w Archiwum podjęte zostaną czynności mające zapobiec jej dalszemu zniszczeniu. Po wykonaniu inwentaryzacji (spisu roboczego dokumentacji) archiwalia zostaną poddane fumigacji (zwalczaniu szkodników), a następnie pracom konserwatorskim, zabezpieczeniu oraz digitalizacji (kopiowaniu cyfrowemu).
