W ramach ubiegłorocznej edycji konkursu Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych „Wspieranie działań archiwalnych” w Związku Sybiraków opracowano 30 tys. kwestionariuszy osób wywiezionych na Sybir
– Zależy nam, by wiedza o tamtych wydarzeniach dziś, kiedy odchodzą kolejne pokolenia Sybiraków, pozostała żywa wśród obecnych – mówi Agnieszka Munik, kierowniczka biura Związku Sybiraków Zarządu Głównego.
Kwestionariusze członków Związku Sybiraków przed opracowaniem, fot. W. Michałowski.
Związek Sybiraków Zarząd Główny gromadzi wszelkie materiały dotyczące losów obywateli polskich, wywiezionych w głąb ZSRR. W swoim zasobie przechowuje ok. 100 tys. kwestionariuszy członków ZS. Zawierają one informacje nie tylko o konkretnym Sybiraku, ale również o jego życiu przed deportacją, aresztowaniu, miejscach pobytu oraz osobach, z którymi wspólnie przebywał na zesłaniu. Dzięki tak szczegółowym danym i załącznikom towarzyszącym kwestionariuszom – zdjęciom, korespondencji, dokumentom osobistym – zainteresowani mogą dotrzeć do wiadomości o deportowanych osobach i ich losach. Część kwestionariuszy zaopatrzona jest we wspomnienia Sybiraków. To materiał unikatowy pokazujący deportacje i życie na zesłaniu z punktu widzenia pojedynczego człowieka, bezpośredniego świadka wydarzeń.
Przegląd opracowywanych materiałów archiwalnych, fot. W. Michałowski.
Zadanie polegało na przeglądzie 30 tysięcy kwestionariuszy, prawidłowym ich opracowaniu, wprowadzeniu opisów do bazy archiwalnej, zabezpieczeniu i udostępnieniu. Był to pierwszy etap prac. W kolejnych latach planowane jest opracowanie całości zbioru i udostępnienie go dla naukowców, studentów i rodzin Sybiraków. Pełne opracowanie kwestionariuszy umożliwi zainteresowanym dostęp do informacji o osobach deportowanych w głąb ZSRR i nieludzkich warunkach, w jakich się tam znalazły. Pozwoli również Związkowi na publikowanie kolejnych wydawnictw dotyczących deportacji, tworzenie kolejnych miejsc pamięci i obchodzenie rocznic w miejscach, z których pochodzili Sybiracy.
Kwestionariusze członków Związku Sybiraków w siedzibie ZS ZG, fot. A. Munik.
Elektroniczny inwentarz opracowanych materiałów jest dostępny na stronie Związku Sybiraków.
Z opracowanych kwestionariuszy można korzystać w siedzibie Związku Sybiraków Zarządu Głównego. Aby umówić się na wizytę, należy zadzwonić pod numer tel.: 22 827 93 71, lub wysyłać maila na: biuro@sybiracyzg.pl.
___
Konkurs dotacyjny pn. „Wspieranie działań archiwalnych” organizowany jest przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych od 2016 r. ze środków przekazywanych przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Jego celem jest udzielenie wsparcia podmiotom wytwarzającym i gromadzącym materiały archiwalne wchodzące w skład ewidencjonowanego niepaństwowego zasobu archiwalnego. Przyznawane środki pozwalają na realizację projektów z zakresu opracowywania, udostępniania i zabezpieczania materiałów archiwalnych. O przyznanie dotacji Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych ubiegać się mogą m.in. fundacje, stowarzyszenia oraz instytucje kościelne i religijne.
W ramach przeprowadzonych edycji konkursów w latach 2016-2020 dofinansowano 103 projekty. Łączna wysokość przekazanych środków wynosi obecnie ponad 4,8 mln zł.
