Aktualności

Wyjątkowe księgi

Obiekty są cennym materiałem do szerokich badań interdyscyplinarnych. Szczególną wartością księgi z parafii katolickiej w Pszczewie (woj. lubuskie) jest unikatowy zapis kronikarski z 1631 roku dotyczący przebiegu wojny trzydziestoletniej w regionie:

„Gustawus II Adolfus z wojskiem kraj najechał pod Frankfortem stanął z jedna część pod wodzem nadeszła dnia 16 Maji spalili kościół heretyki i probostwo ludzie bili zrabowali i miasto spalili. Ksiengi zgorzały i fossy i okopy usepali miendzy jezioroma i góre wysoke i do Trzciela poszli plebana spalili zywcem. Ludzie po lasach uciekli głod mrzeli. (…)”

Księga z parafii katolickiej we Wschowie (woj. lubuskie) zawiera z kolei najstarsze metryki w zasobach Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze i jedne z najstarszych zachowanych akt metrykalnych w regionie. Została spisana na papierze ręcznie czerpanym, produkowanym przez papiernię w Dusznikach Zdroju (wpisaną na listę UNESCO w 2011 r.). Jest to prawdopodobnie najstarszy papier tej słynnej papierni, wykonany przez papiernika Gregora Kretschmera (1588-1619/1623). Świadczy o tym filigran widoczny w przeźroczu papieru z przedstawieniem św. Piotra z kluczem.

Konserwacja

Prace konserwatorskie przeprowadziły konserwatorki papieru i skóry Joanna Ogińska i Dominika Przybysz. Dzięki zabiegom udało się zahamować procesy niszczące materiały, z których wykonane są zabytki. Istotne było również przywrócenie księgom walorów estetycznych, umożliwiających ich ekspozycję.

Poważnym problemem konserwacji było zakażenie mikrobiologiczne ksiąg, osłabienie strukturalne i mechaniczne kart oraz opraw. Konserwacja objęła przede wszystkim: dezynfekcję, oczyszczanie mechaniczne, oczyszczanie chemiczne papierowych kart i papierowego obleczenia, naprężanie pergaminowego obleczenia, uzupełnianie ubytków i podklejanie przedarć w kartach papierowych, wzmacnianie strukturalne kart papierowych i dublaż papierowego obleczenia, uzupełnianie ubytków w pergaminowym obleczeniu i scalanie kolorystyczne uzupełnień, rekonstrukcję wiązań i kapitałek, rekonstrukcję kart wyklejkowo – ochronnych i okładzin.

Zabytki poddane pełnej konserwacji właściwej zostały umieszczone w indywidualnych, atestowanych opakowaniach ochronnych, zapewniających ich właściwe przechowywanie i ekspozycję.

W ramach projektu ks. dr hab. Robert Romuald Kufel przeprowadził także badania historyczne dokumentów ze szczegółowym tłumaczeniem i przedstawieniem ich treści.

Dokumenty zostały bezpiecznie zdigitalizowane, a ich kopie umieszczone w serwisie Szukaj w Archiwach.

Dzięki realizacji projektu zabezpieczono i opracowano unikatowe dokumenty dotyczące historii regionu. Do ksiąg, które dotychczas nie były udostępniane, teraz może zajrzeć każdy, korzystając z ich cyfrowych wersji.

—

„Wspieranie działań archiwalnych” to konkurs dotacyjny, dzięki któremu wspieramy ratowanie archiwaliów w różnych zakątkach kraju. Organizujemy go od 2016 r. ze środków przekazywanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W konkursie wyłaniamy najlepsze projekty, dotyczące opracowywania i zabezpieczania materiałów archiwalnych tworzących zasób archiwów m.in. organizacji pozarządowych, fundacji, stowarzyszeń oraz instytucji kościelnych i religijnych.

W ramach kolejnych edycji konkursów, przeprowadzonych w latach 2016-2024, dofinansowaliśmy już 169 projektów na łączną kwotę blisko 8,5 mln zł.