W ramach konkursu Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych „Wspieranie działań archiwalnych” akta zespołu Parafii pw. Św. Jana Chrzciciela w Brzoziu Lubawskim, przechowywane w Archiwum Akt Dawnych Diecezji Toruńskiej, zostały opracowane, poddane konserwacji i udostępnione
– Projekt umożliwił konserwację, digitalizację i indeksację najstarszych ksiąg metrykalnych. Dzięki temu użytkownicy dostali możliwość skorzystania z kopii materiałów archiwalnych i ich pomocy archiwalnych online – mówi dr Mateusz Żmudziński, wicedyrektor Archiwum.
Księgi metrykalne przed i po pracach konserwatorskich, fot. Archiwum Akt Dawnych Diecezji Toruńskiej
Celem projektu było opracowanie oraz udostępnienie zespołu archiwalnego wytworzonego i zgromadzonego w czasie funkcjonowania parafii z Brzozia Lubawskiego. Składają się na niego głównie księgi metrykalne z lat 1598 – 1962 stanowiące cenne źródło informacji genealogicznych oraz dokumentacja aktowa.
Cały zespół został opracowany i uporządkowany. Na początku przestudiowano dokumenty, w celu ustalenia ich losów i pochodzenia oraz losów ich twórców. Następnie archiwalia uporządkowano, ułożono w jednolitym układzie i sporządzono dla nich karty inwentarzowe. Tak usystematyzowany zbiór ułatwi w przyszłości użytkownikom korzystanie z zasobu.
Najstarsze księgi metrykalne, prowadzone na pierwotnym obszarze średniowiecznej diecezji chełmińskiej, poddano konserwacji. Wykonano dla nich również indeksy osobowe, co pozwoli na sprawniejsze odnajdywanie informacji.
Księga metrykalna przed i po pracach konserwatorskich, fot. Archiwum Akt Dawnych Diecezji Toruńskiej.
Prace konserwatorskie przeprowadzono na pięciu księgach: trzech księgach chrztów (1598-1804), księdze ślubów (1599-1770) i księdze zgonów (1698-1804). Archiwalia poddano badaniom mikrobiologicznym, dezynfekcji i oczyszczaniu. Następnie karty wyprostowano, wzmocniono ich strukturę oraz zreperowano przedarcia i ubytki. Konserwacji poddane zostały także oprawy ksiąg. Archiwalia spoczęły w specjalnie przygotowanych pudłach.
Po konserwacji księgi metrykalne zostały zdigitalizowane i udostępnione online w serwisie Szukaj w Archiwach, co zapewnia do nich nieograniczony dostęp użytkownikom w Polsce i za granicą.
W ramach prac sporządzono również inwentarz, składający się ze wstępu zawierającego dane o dziejach archiwaliów, ich twórcach, metodach porządkowania i opracowania oraz wykazu zinwentaryzowanych jednostek. Inwentarz stanowił będzie niezbędną pomocą archiwalną dla użytkowników korzystających z zasobu Archiwum.
___
Konkurs dotacyjny pn. „Wspieranie działań archiwalnych” organizowany jest przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych od 2016 r. ze środków przekazywanych przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Jego celem jest udzielenie wsparcia podmiotom wytwarzającym i gromadzącym materiały archiwalne wchodzące w skład ewidencjonowanego niepaństwowego zasobu archiwalnego. Przyznawane środki pozwalają na realizację projektów z zakresu opracowywania, udostępniania i zabezpieczania materiałów archiwalnych. O przyznanie dotacji Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych ubiegać się mogą m.in. fundacje, stowarzyszenia oraz instytucje kościelne i religijne.
W ramach przeprowadzonych edycji konkursów w latach 2016-2020 dofinansowano 103 projekty. Łączna wysokość przekazanych środków wynosi obecnie ponad 4,8 mln zł.
