Od : 19 Grudnia 2025
Do : 11 Stycznia 2026
Archiwum Główne Akt Dawnych, ul. Długa 7, Warszawa Ekspozycja rozpocznie się dokładnie w miejscu, w którym przed wojną znajdował się zbiór – w historycznych wnętrzach Archiwum Głównego Akt Dawnych. Pomiędzy oryginalnymi regałami i gablotami, odwiedzający będą mogli obejrzeć skreślone 800, 700 i 600 lat temu dokumenty, pieczęcie i sygnatury. To jedyna taka okazja, by zobaczyć z bliska tak dawne artefakty, które przez wieki opierały się upływowi czasu, zmianom miejsca przechowywania i do dziś stoją na straży pamięci o zapisanych w nich wydarzeniach!
Jak pergaminy trafiły poza granice kraju?
Odzyskane pergaminy to niezwykle cenny zbiór, dotyczący wzajemnych stosunków polsko-krzyżackich. Dokumenty i bulle wystawione zostały przez papieży, cesarzy, królów i książąt w latach 1215–1455. Dotyczą nie tylko sporów o granice i uprawnienia zakonu, ale również organizacji władzy, systemu prawnego, stosunków lennych, arbitraży królewskich oraz sporów rozstrzyganych na najwyższych szczeblach Kościoła i monarchii.
Na mocy traktatu krakowskiego z 1525 r., dokumenty należały do króla i Korony Polskiej. Do 1941 roku znajdowały się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. Na polecenie władz okupacyjnych III Rzeszy zostały wywiezione z Polski do Pruskiego Archiwum Państwowego w Królewcu. Teraz, po ponad 80 latach powróciły i mogą cieszyć oko polskiej publiczności.
Co zobaczysz na wystawie?
Wśród zaprezentowanych na wystawie pergaminów zobaczysz najważniejsze dokumenty dotyczące relacji polsko-krzyżackich m.in.:
- akty nadania Zakonowi ziemi chełmińskiej i dobrzyńskiej przez Konrada Mazowieckiego z XIII wieku, od których rozpoczyna się historia zakonu na ziemiach polskich i pruskich oraz dzieje sporu polsko-krzyżackiego,
- Złotą Bullę cesarza Fryderyka II z 1226 r., w której cesarz potwierdza nadania księcia Konrada Mazowieckiego i rozszerza je szczególnymi przywilejami,
- dokumenty z okresu wojny z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411, np. bullę Aleksandra V z 23 I 1410 r., w której papież wzywa Ulryka von Jungingena, wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego, do zachowania pokoju z królem polskim Władysławem Jagiełłą,
- traktat pokojowy zawarty w 1422 r. nad jeziorem Mełno – ze 113 pieczęciami sygnatariuszy – który był pierwszym krokiem do likwidacji zakonu krzyżackiego.
Harmonogram wystawy
Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających w okresie od 19 grudnia 2025 r. do 11 stycznia 2026 r. w dni powszednie i w weekendy w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie przy ul. Długiej 7.
UWAGA! Ze względu na okres świąteczny, dostępność wystawy będzie się różniła w określonych dniach. Przy planowaniu wizyty zapoznaj się z harmonogramem wystawy:
- piątek, 19 grudnia 2025 r. – godziny otwarcia: 11.00-16.00
- weekend, 20 i 21 grudnia 2025 r. – weekendowe godziny otwarcia: 12.00-18.00, w tym w niedzielę 21 grudnia o godzinie 14.00 wykład prof. Janusza Grabowskiego, a o godzinie 16.00 oprowadzanie kuratorskie
- poniedziałek i wtorek, 22 i 23 grudnia – godziny otwarcia: 11.00-16.00
- Boże Narodzenie, 24-26 grudnia 2025 r. – zamknięte
- weekend, 27 i 28 grudnia 2025 r. – weekendowe godziny otwarcia: 12.00-18.00
- poniedziałek-środa, 29-31 grudnia 2025 r. – godziny otwarcia: 11.00-16.00
- Nowy Rok, 1 stycznia 2026 r. – zamknięte
- piątek, 2 stycznia 2026 r. – godziny otwarcia: 11.00-16.00
- weekend, 3 i 4 stycznia 2026 r. – weekendowe godziny otwarcia: 12.00-18.00
- poniedziałek, 5 stycznia 2026 r. – godziny otwarcia: 11.00-16.00
- Trzech Króli, 6 stycznia 2026 r. – weekendowe godziny otwarcia: 12.00-18.00, w tym oprowadzania kuratorskie o godzinie 14.00 i 16.00
- środa-piątek, 7-9 stycznia 2026 r. – godziny otwarcia: 11.00-16.00
- weekend, 10 i 11 stycznia 2026 r. – weekendowe godziny otwarcia: 12.00-18.00
Zapraszamy! Wstęp wolny!
