Obecnie w Archiwach Państwowych prowadzimy przede wszystkim konserwację zachowawczą, restaurację i konserwację ratunkową oraz w niezbędnych przypadkach konserwatorskie przygotowanie archiwaliów do procesu digitalizacji.
Konserwacja
Konserwacja to działania, które utrzymują materiał archiwalny w dobrym stanie technicznym. Konserwacja obejmuje konserwację zabezpieczającą i ratunkową oraz restaurację.
- Konserwacja zabezpieczająca (zachowawcza) to wszelkie działania mające zapobiec lub zminimalizować i spowolnić proces naturalnego niszczenia materiałów archiwalnych. To działania pośrednie, które nie ingerują w materiały i strukturę obiektów – nie zmieniają ich wyglądu.
Jeżeli materiał archiwalny dobrze się zachował, do jego dalszego przechowywania w archiwum wystarczą zwykle działania profilaktyczne – np. odkurzenie akt, umieszczenie w opakowaniu ochronnym.
- Restauracja to działania zwykle zmieniające wygląd obiektu, podjęte w celu zachowania i ujawnienia jego historycznej wartości, przy jak największym poszanowaniu i zachowaniu oryginału. Restaurację przeprowadzamy tylko wówczas, gdy obiekt w wyniku wcześniejszych modyfikacji lub zniszczeń utracił cześć swojego znaczenia i funkcji.
- Konserwacja ratunkowa to oddział intensywnej terapii dla archiwaliów. Stosujemy ją dla obiektów w bardzo złym stanie, lub gdy ich stan pogarsza się w stosunkowo krótkim czasie, co grozi ich bezpowrotną utratą. Jej celem jest natychmiastowe zahamowanie przyczyny zniszczeń. Konserwacja ratunkowa może modyfikować wygląd obiektów (np. odkwaszanie papieru).
Pracownie konserwacji
Sieć pracowni konserwatorskich w Archiwach Państwowych tworzą:
- pracownie konserwacji masowej,
- pracownie konserwacji jednostkowej.